Hoe produceer je een album met sfeer

Wat is een muziekproductietaal?

Is het je wel eens opgevallen bij het beluisteren van een album, dat het hele album een bepaalde sfeer heeft? Dat bij alle nummers de instrumenten op vergelijkbare manier zijn gebruikt? De achtergrondzang is in een bepaalde ruimte geplaatst, alle synthesizers hebben een vintage 80's vibe. Je zou kunnen zeggen; dat is gewoon de bezetting van de band. Of dat deed men in die tijd zo. Muziekproducties hebben vaak meer lagen dan je denkt. Wat zegt de manier van opnemen, ruimtes en effecten en hoe gelikt iets er op staat over het uitgangspunt van een album? Aan welke sfeer is gedacht en wat was het plan om dat vast te leggen? Dat is wat ik noem de muziekproductietaal van een project. Hoe kom je aan een uitgangspunt of voor je opnames? Dat is allemaal gebaseerd op een gevoel.

Welk gevoel?

Als je een album/EP voor een band of artiest gaat produceren, kun je soms luisteren naar demo's van liedjes die eerder zijn gemaakt. Soms kun je naar de oefenruimte om naar de band te luisteren. Of je kunt je eigen band op je telefoon opnemen in de oefenruimte. Dit geeft een goede indruk van de sfeer en dynamiek binnen de band. Als je geluk hebt, is het geluid dat gesmeed wordt in een oefenruimte behoorlijk op elkaar afgestemd, omdat de band gewend is aan die ruimte. Het volume en de manier van spelen werkt in die ruimte. Het op elkaar afstemmen doen de bandleden op gehoor. Je kunt notities maken van datgene wat indruk op je maakt, zowel positief als negatief. Schrijf iets op over de sfeer, het gevoel dat je van de muziek krijgt. Hoe wordt er gespeeld? Is het rommelig of strak? Is de muziek intuïtief of helemaal uitgeschreven? Dit geldt ook voor demo's als je ze beluisterd. Je krijgt een indruk van wat het is en wat het zou kunnen worden. Als je je lijst met indrukken af hebt, ga dan na wat je hier mee kan:

Positieve punten → Dit is te gek, dit moeten we benadrukken!
Negatieve punten → Kunnen we dit meer naar de achtergrond krijgen of zelfs er uit halen?

Randvoorwaarden

Als je een goed beeld hebt van hoe de uiteindelijke muziekproductie zou kunnen klinken, kun je een plan maken over hoe dit te bereiken. Je weet nu wat het ongeveer moet worden, dus nu is de vraag; hoe bereiken we dit samen met de artiest? De artiest of band heeft vaak ook een duidelijk idee van hoe de plaat moet worden. Vraag om referentie materiaal, zoals cd's van hun favoriete artiesten. Heeft de artiest zelf ook gedacht aan randvoorwaarden waar het album aan moet voldoen? Een voorbeeld daarvan kan zijn;

We willen dat het album live te spelen is, dus er mogen niet meer dan drie gitaarpartijen tegelijk klinken. Of het mag alleen het aantal gitaren zijn dat we live ook zouden kunnen bespelen.

Als producer kun je hiervoor natuurlijk ook technische oplossing bedenken zoals pedalen die een audio-loop op kunnen nemen en afspelen of samplers als het echt nodig is. Het doel heiligt de middelen. Een ander voorbeeld hiervan kan zijn:

We nemen alle basis tracks van de band in drie takes op. Daartussen moet DE take staan, we kiezen de beste en bouwen daar alle tracks omheen.

Nog een andere voorbeeld van de muziekproductietaal in wording zou kunnen zijn;

We gaan alle vocals tunen zodat het edgy wordt en we gebruiken Autotune als instrument. Alle background vocals moeten juist wel zo naturel mogelijk gezongen worden. Hierdoor wordt een contrast gecreëerd.

Het beoogde eindresultaat wordt dus bereikt door de hele productie te laten voldoen aan bepaalde randvoorwaarden. Dit soort beslissingen die van tevoren of tijdens het ontstaan van een album leiden tot een sfeer die voelbaar is door de hele plaat, noem ik de muziekproductietaal. Het is de taal die gecreëerd wordt en uitgesproken middels de verschillende productiekeuzes die gemaakt zijn.

Tijdloos of toch een snapshot?

Het maken van een album of EP is vaak een momentopname. Het gaat over wat ieder bandlid op dat moment wil. De toetsenist heeft net een nieuwe synth en wil zijn favoriete sounds op de meeste nummers gebruiken. De gitarist wil de hele plaat met P90 pickups opnemen. De zangeres wil op deze plaat geen gedubbelde vocals. Er worden drie dezelfde galmeffecten gebruikt voor de hele plaat, omdat die net nieuw zijn. Een engineer zou na een aantal jaar zeggen; ja toen gebruikte ik nog die compressor op alle opnames.

Conclusie

Heb jij een plan van aanpak voor het opnemen van een album of EP? Denk je wel eens aan welke sfeer je neer wilt zetten en maak je aan de hand daarvan je keuzes en beslissingen voor de opnames en mix? Door op te schrijven wat je opvalt aan demo's, kun je een muziekproductietaal vormen voor dat project. Vervolgens versterk je de goede dingen en zwak je de minder goede dingen af. Je bepaald hiermee; Dit wil ik zeggen. Zo moet het overkomen.

Luister maar eens naar één van je favoriete artiesten. Door een heel album af te spelen kun je ontdekken welke keuzes er gemaakt zijn op allerlei gebieden. Daarbij heb je ook nog verschillende songs waarmee je kan vergelijken hoe goed die keuzes werken. Het opnemen van een album is vaak een momentopname waarbij dingen gewoon ontstaan. Deze quirky dingen vallen op en vind ik vaak het leukst aan een nummer. Ook de mate waarin je spontaniteit toelaat in de muziek is een onderdeel van jouw muziekproductietaal.

Ik hoop dat ik je hiermee geïnspireerd heb om de muziek die je gaat opnemen, zelf of met je band, eens op een andere manier te benaderen. Voel je aan wat de sterke en minder sterke kanten zijn? Waar moet het naar toe? Wat moet het worden? Hoe ga je dat doen? Ligt hier ook een kans om je te onderscheiden van andere bands/artiesten?

Heb jij ervaringen en kennis opgedaan tijdens het maken van een album of EP? Voor welke productiekeuzes ben jij gegaan? Zou je het de volgende keer anders doen? Ik zou het leuk en leerzaam vinden als je hierover iets in de comments wil zetten hieronder!

Happy hitmaking!
Kees Huizinga